پرورش عادات ذهنی در ریاضی

در نوشته قبلی درباره عادت صحبت کردیم و اینکه نظام آموزشی میتواند دانش آموزانش رابه روشهایی عادت دهد. این عادت دادنها با تکیه بر تواناییهای ذهنی و فکری را میتوان از چند بعد بررسی کرد:

درون ریاضی: عادتهایی که فرد را میتواند به سمت حرفه ای شدن در ریاضی سوق دهد. از این منظر مجموعه عادات و روشهایی که ریاضیدان انجام میدهد تا فعالیتش را پیش ببرد بررسی میشود و سعی میشود که فرد در طول دوره تحصیل با استفاده از مسائل و تمارین مستمر ریاضی این عادتها را در خودش ملکه کند.  مثلا تصور کنید دانش آموزی که حساب دیفرانسیل را محاسبه حد و  مشتق وانتگرال میداند تا فردی که آن را بررسی نرخ تغییر تفسیر میکند. اینجا علاوه بر تمرینهای مستمر نوعی پویایی در تفکر و انتقال آن تصویر بزرگ نیز باید لحاظ شود.

 انتقال به علوم دیگر: عادتهایی که بین ریاضی و فعالیتها و رشته های دیگر مشترک است. اینجا تکیه بر روشهایی است که فرد پس از اتمام دوره تحصیل ریاضی خود و مشغول شدن در هر رشته وفنی بتواند از آنها استفاده کند. بعنوان مثال کارکردن و تمرین در مبحث ماتریسها میتواند فرد را به ایده دسته بندی کردن داده ها بصورت آرایه های دوبعدی، سه بعدی و n بعدی سوق دهد. این ایده میتواند در هر چیزی که بتوان در سطح دو بعدی و ... آن را گستراند  کاربرد داشته باشد. توجه داشته باشید که اینجا دیگر ماتریس مهم نیست بلکه نظمی است که ماتریس واجد آن است.

بعد اجتماعی: عادتهایی که برای زندگی  اجتماعی ما مهم هستند. مثلا  اینکه دانش آموزان در طول دوران تحصیل ریاضی عادت کنند به پرسیدن، بررسی کردن استدلالها و مواردی مشابه، در زندگی اجتماعی آنها نیز موثر خواهد بود. از افراد مسئول توضیح میخواهند. میزان تاثیرپذیری خود را از جریانات مختلف اجتماعی بررسی میکنند.

و یا بعنوان مثالی دیگر عادت کردن دانش آموزان به بیان آوردن مشکل عدم فهم خود در یک مسئله ریاضی. اینکه فرد بتواند مشکل خود رابیان کند و با ذهن خودش کلنجار برود که مشکل خودش را بیابد و آن را به زبان آورد و یا بنویسد میتواند نیمی از راه حل مشکل را طی کند. ضمن اینکه به بیان آوردن ریاضی چه فهم آن و چه عدم فهم آن خود میتواند سبب ارتباطات قابل تاملی بین حوزه های شناختی مختلف انسان شود.

اما چه عاداتی را میتوان در ریاضیات رشد داد؟

عادات مشترک بین ریاضی و فعالیتهای دیگر چیست؟

زیستن در اجتماع چه ملزوماتی دارد و چه مواردی از آنها را میتوان در ریاضیات پرورش داد؟

محدودیتها و تواناییهای ریاضی در پرورش این عادات تا به چه اندازه است؟

مقاله عادات ذهن: یک اصل سازمان دهنده در دوره ریاضی میتواند نقطه شروع خوبی باشد. این مقاله هم حاوی نکات خوبی است.